آسیب شناسی تخلفات موضوع کمیسیون های ماده ۱۰۰ قانون شهرداری بر اساس یافته های تطبیقی از کلان شهرهای ایران

تخلف ساخت و ساز شهری از ضوابط و استانداردهای کیفی، فنی و شهرسازی در شهرهای ایران واقعیتی است ریشه دار و در عین حال گسترده که همسو با رشد شهرنشینی و افزایش تقاضای موثر در صنعت ساخت و ساز، به گونه ای تصاعدی در حال افزایش است. این قانون گریزی ساختمانی دیر زمانی است در کلانشهر های مواجه با محدودیت فضایی، عینیت بیش تری نیز یافته است. در تهران بنا بر آمار ارایه شده از اداره ی کل کمیسیون های ماده 100 شهرداری در سال 1391، به طور متوسط از هر 100 واحد نوساز، حدود 15 واحد با خلافی مواجه بوده، در کلانشهر مشهد به ازای 31070 پروانه صادر شده در 6 سال منتهی به 1391، 7265 مورد تخلف صورت گرفته که بیش ترین آن، خلافی تراکم ساختمانی بوده است. در کلانشهر اصفهان و در سال 1391،۱۱هزار و ۳۶پرونده ی تخلف به کمیسیون ماده ی صد شهرداری ارسال شده است. بر اساس آمار موجود در خصوص جرایم کمیسیون ماده ی 100 شهرداری کلانشهرهای کشور، قم و شیراز کم ترین و مشهد بیش ترین درصد وصولی یک ساله خود را بر جرایم ساختمانی این کمیسیون به دست آورده اند. برخورد و راه حل یابی برای مدیریت تخلفات ساخت و ساز های شهری، پیش از اعمال روش های قهری و در قالب ریشه یابی علل بروز و پیامدهای ناشی از آن با توجه به یافته های موجود از کلانشهرهای ایران طی سال های اخیر هدف نوشتار پیش رو می باشد. روش منتخب پژوهش، ترکیبی (پیمایشی- اسنادی) می باشد و پس از تحلیل تطبیقی آماری داده های کمی، نتایج با بهره گیری از روش تحلیل آرا کارشناسان شهرداری و سازمان مسکن و شهرسازی در شهرهای مذکور استخراج و تفسیر شده اند. یافته های این پ‍ژوهش حاکی از این واقعیت می باشند که ناسازگاری ضوابط با واقعیات‏ جامعه، ضعف سیستم نظارت و کنترل، عدم شفافیت قوانین و مقررات از جمله عوامل و موانع اجرایی ضوابط شهرسازی هستند که در بروز تخلفاتی ساختمانی موثرند.